వ్యక్తిగత స్వేచ్ఛ | అమన్

భారత రాజ్యాంగం ద్వారా స్వతంత్ర న్యాయవ్యవస్థ స్థాపించబడింది. స్వేచ్ఛ, న్యాయం మధ్య సంబంధాలు మానవ అభివృద్ధికి సాధనంగా పనిచేస్తాయి. న్యాయవ్యవస్థ న్యాయ స్థాపనకు మాత్రమే స్థాపించబడింది. కాబట్టి స్వేచ్ఛను స్థాపించడంలో న్యాయవ్యవస్థ పాత్ర ప్రధాన మైనది. ఈ నేపథ్యంలో న్యాయం, స్వేచ్ఛ సంబంధాన్ని అర్థం చేసుకోవాలి. స్వేచ్ఛ అంతిమ లక్ష్యం న్యాయమైన పరిస్థితిని సాధించడం. ఈ కోణం నుండి, స్వేచ్ఛ న్యాయం యొక్క ముఖ్యమైన భాగంగా పరిగణించబడుతుంది. కానీ కొన్నిసార్లు అన్యాయ పరిస్థితిని నివారించడానికి స్వేచ్ఛను పరిమితం చేయడం అవసరం అవుతుందని ప్రభుత్వాలు అభిప్రాయ పడుతున్నాయు.

మానవునికి సామాజిక, ఆర్థిక, రాజకీయ స్వేచ్ఛను వ్యవస్థ అందించాలి. కానీ ఈ స్వేచ్ఛను వినియోగించే వ్యక్తి ఇతర వ్యక్తుల స్వేచ్ఛను ఉల్లంఘించే ఏ చర్య చేయకూడదు. న్యాయ సూత్రం ప్రకారం, ప్రభుత్వం వ్యక్తిగత స్వేచ్ఛను ఉల్లంఘించకూడదు. కానీ అత్యవసర సమయంలో, ఈ స్వేచ్ఛలను పరిమితం చేయవచ్చు. ఈ సూత్రం సమతౌల్య స్వేచ్ఛను అంగీకరిస్తుంది. దీని ప్రకారం న్యాయం సాధించడానికి స్వేచ్ఛను పరిమితం చేయడం అవసరం. అరిస్టాటిల్ వంటి స్వేచ్ఛావాద ఆలోచనాపరుల ప్రకారం, న్యాయం అనేది కేవలం ఒక ప్రక్రియ. సమానత్వం పొందడానికి స్వేచ్ఛ పరిమితం అయితే పరస్పర విబేధాలు పెరుగుతాయి. కానీ భారతీయ న్యాయ వ్యవస్థ సమతౌల్య స్వేచ్ఛను పరిగణిస్తుంది. దీని ప్రకారం న్యాయం వ్యక్తికి, వ్యక్తికి మధ్య సమన్వయం చేయడమే కాకుండా సూత్రాల మధ్య వివాదాన్ని సమన్వయం చేస్తుంది.

మానవ స్థితిలోనే స్వేచ్ఛను చూడవచ్చు. ఈ సిద్ధాంతం ప్రకారం, స్వేచ్ఛ అనేది మానవుల ఉనికిలో ఉంటుంది. మనిషి తాను నిర్దేశించిన లక్ష్యాలను స్వేచ్ఛలో భాగంగానే సాధించగలడు. ఎలాంటి పరిమితులు వ్యక్తి పై విధించబడకూడదు.   

రాజకీయ దృక్పథంలో స్వేచ్ఛ అంటే స్వేచ్ఛను మానవ స్థితిలో గుర్తిస్తారు. అంటే స్వేచ్ఛ మానవ ఉనికికి ధర్మంగా ఉండాలి. అయితే స్వేచ్ఛను ఒక నాణ్యతగా, మానవ ఉనికి ఉన్నత స్థితిగా ఉపయోగిస్తారు.  

వలసరాజ్యాల అణచివేత నుండి భారత్ స్వాతంత్ర్యం పొందింది. తరువాత, ప్రభుత్వ అధికారానికి వ్యతిరేకంగా వ్యక్తిగత స్వేచ్ఛను నెలకొల్పడానికి భారత న్యాయవ్యవస్థ చాలా ముఖ్యమైన తీర్పులు ఇచ్చింది. దీని కోసం, న్యాయవ్యవస్థ పార్లమెంట్ స్వయంగా ఇచ్చిన చట్టాలను కూడా మార్చింది. ప్రఖ్యాత మేనకా గాంధీ వర్సెస్ యూనియన్ ఆఫ్ ఇండియా కేసులో, న్యాయవ్యవస్థ వ్యక్తిగత స్వేచ్చ ప్రక్రియకు ప్రాముఖ్యత ఇచ్చింది. వ్యక్తిగత స్వేచ్ఛను ప్రోత్సహించడానికి గోపాలన్ కేసులోను సుప్రీం కోర్టు తగిన నిర్ణయాన్ని ఇచ్చింది. ఈ కేసు "రాజ్యాంగంలోని ఆర్టికల్ 21 ను" జీవించే హక్కును గౌరవప్రదమైన జీవిత హక్కు అని అభివర్ణించింది. 

న్యాయవ్యవస్థ ఎప్పటికప్పుడు ఆర్టికల్ 21 ని విస్తృత పరిచి, వ్యక్తిగత స్వేచ్ఛకు కొత్త కోణాలను ఇచ్చింది. సమాచార హక్కు, విదేశాలకు వెళ్ళే హక్కు, పర్యావరణాన్ని శుభ్రపరిచే హక్కు, ఉచిత న్యాయ సహాయం పొందే హక్కు, ఉచిత ప్రాథమిక విద్య హక్కు ఇవన్నీ వ్యక్తిగత స్వేచ్ఛను పెంచుతాయి. ఆర్టికల్ 19,1 (ఎ) కింద అనేక హక్కులను వివరించడం ద్వారా వ్యక్తిగత స్వేచ్ఛను న్యాయవ్యవస్థ మెరుగుపరిచింది. ఇందులో మౌనంగా ఉండే హక్కు, ప్రదర్శించే హక్కు, ఆలోచనను ప్రసారం చేసే హక్కులూ ఉన్నాయి. మత స్వేచ్ఛను ఆర్టికల్ 25 లో వివరించడం ద్వారా ఎప్పటికప్పుడు న్యాయవ్యవస్థ వ్యక్తిగత స్వేచ్ఛను పెంచే ప్రక్రియ చేసింది.

ఇటీవలి నవతేజ్ సింగ్ జోహార్ దావాలోను, న్యాయవ్యవస్థ లింగ వ్యక్తీకరణను గుర్తించింది. భారతీయ శిక్షాస్మృతిలోని సెక్షన్ 377 ప్రకారం స్వలింగ సంపర్కాన్ని వివరించడం ద్వారా వ్యక్తిగత స్వేచ్ఛను ప్రముఖంగా గుర్తించింది. దీనితో పాటు, భారతీయ శిక్షాస్మృతిలోని సెక్షన్ 497 ప్రకారం వ్యభిచారాన్ని క్షుణ్ణంగా పరిశీలించింది. న్యాయవ్యవస్థ వ్యక్తి శరీరంపై సంపూర్ణ హక్కును నిర్ధారించింది. ఈ నిర్ణయం వ్యక్తిగత స్వేచ్ఛ పరిధిని పెంచింది. దీనితో పాటు, భారత రాజ్యాంగంలోని ఆర్టికల్స్ 32, 226 లో వివరించిన హక్కులను ఎప్పటికప్పుడు ఉపయోగించడం ద్వారా న్యాయవ్యవస్థ మానవ హక్కులను పరిరక్షించింది.

 అర్నవ్ గోస్వామి విషయంలో, న్యాయవ్యవస్థ వ్యక్తిగత స్వేచ్ఛకు గొప్ప ప్రాముఖ్యత ఇస్తోందని స్పష్టమైంది. అయితే సాయిబాబా, వరవరరావు, భీమా కోరేగావ్ లాంటి కేసులో అరెస్టు అయిన పలువురు ప్రముఖుల విషయంలో న్యాయవ్యవస్థ త్వరగా స్పందించలేదు.

వ్యక్తిగత స్వేచ్ఛ భారతదేశంలో పూర్తిస్థాయి లో అమలు అవుతుందని చెప్పలేం. నిస్సందేహంగా, భారత న్యాయవ్యవస్థ వ్యక్తిగత స్వేచ్ఛను స్థాపించడానికి కట్టుబడి ఉందని చెప్ప దలుచుకుంది. కానీ ప్రభుత్వాల నిర్లక్ష్యం వల్ల, అలసత్వం వల్ల వ్యక్తిగత స్వేచ్ఛ పూర్తిగా స్థాపించబడదు.

 నేషనల్ క్రైమ్ రికార్డ్స్ బ్యూరో గణాంకాల ప్రకారం, 2015 సంవత్సరంలో, భారత జైళ్లలో సామర్థ్యం కంటే 14 రెట్లు ఎక్కువ ఖైదీలు ఉన్నారు. ప్రస్తుతం 18 నుండి 20 రెట్లు అధికంగా వున్నారు. 

న్యాయవ్యవస్థ "న్యాయం ఆలస్యం" కారణంగా ఈ సమస్య తలెత్తింది. జైళ్ల పరిస్థితి సరిగా లేకపోవడంతో 2015 సంవత్సరంలో 1500 మందికి పైగా ఖైదీలు మరణించారు. ఇటీవలి కాలంలో నాన్ జ్యుడిషియల్ హత్యలు పెరగడం కూడా వ్యక్తిగత స్వేచ్ఛను తగ్గించింది. మూక దాడుల పైన కూడా సమర్థవంతమైన చట్టం లేకపోవడం కూడా వ్యక్తిగత స్వేచ్ఛను ఉల్లంఘించడానికి దారితీసింది.

 2017 ప్రభుత్వ గణాంకాల ప్రకారం, భారత కోర్టులలో పెండింగ్‌లో ఉన్న కేసుల సంఖ్య 26 మిలియన్లకు పైగా ఉంది. జైలు ఖైదీలలో 60% కంటే ఎక్కువ మంది విచారణలో ఉన్నారు. ఈ ఖైదీలలో చాలామంది శిక్షకు ముందు వారి నేరానికి నిర్దేశించిన శిక్ష కంటే ఎక్కువ శిక్షను పొందారు.

 వ్యక్తిగత స్వేచ్ఛను స్థాపించడంలో భారతదేశ స్వతంత్ర న్యాయవ్యవస్థ విజయవంతమైందని ఎక్కువమంది అంగీకరించడం లేదు. రాజ్యాంగం రూపొందించినవారు ప్రజాస్వామ్యాన్ని పరిరక్షించడానికి ఒక స్వతంత్ర న్యాయవ్యవస్థను ఏర్పాటు చేశారు. భారతీయ ప్రజల వ్యక్తిగత స్వేచ్ఛను కాపాడటానికి న్యాయవ్యవస్థపై అత్యధిక భారం మోప బడింది. గత ఏడాది ప్రఖ్యాత అర్నవ్ గోస్వామి కేసులో, న్యాయవ్యవస్థ రొండు రోజుల్లో బెయిల్ మంజూరు చేయడం ద్వారా వ్యక్తిగత స్వేచ్ఛపై తన నిబద్ధతను ప్రదర్శించింది.

"హ్యూమన్ లిబర్టీ అండ్ ది రోల్ ఆఫ్ ది కోర్ట్" అనే ఈ నిర్ణయంలో భాగంగా, మానవ స్వేచ్ఛను రాజ్యాంగంలోని ప్రాథమిక విలువలలో ఒకటిగా కోర్టు గుర్తించింది. అందువల్ల, న్యాయవ్యవస్థ మానవ స్వేచ్ఛను చాలా ముఖ్యమైనదిగా పరిగణిస్తుంది. సిద్ధాంతపరంగా, స్వేచ్ఛ రెండు రూపాలుగా కనిపిస్తుంది. మానవ ఉనికికి స్వేచ్ఛ అవసరం. ఈ సిద్ధాంతం ప్రకారం, స్వేచ్ఛ అనేది మానవ ఉనికిని కాపాడటానికి ఉపయోగ పడుతుంది. దీనిలో మానవులు ప్రకృతి నియమాల నుండి జ్ఞానాన్ని పొందవచ్చు. వాటిని వారి లక్ష్యాలను నెరవేర్చడానికి సాధనంగా ఉపయోగించుకోవచ్చ. దీని అర్థం ఇతర అంశాలు, జంతువులు ప్రకృతిలో మార్పులేని చట్టాల ద్వారా క్రమబద్ధీకరించబడతాయు. మానవుడు వారి లక్ష్యాలను నెరవేర్చడానికి ఒక సాధనంగా స్వేచ్ఛ ఉపయోగ పడాలి. మానవుడి మొత్తం నాగరికత, సంస్కృతి మానవుల స్వతంత్ర లక్షణాల ఫలితమే. 

అందువల్ల మానవులు ప్రకృతి నియమాలకు అనుకూలంగాను, స్వతంత్రంగాను ప్రవర్తిస్తారని స్పష్టమవుతుంది.

భారతదేశంలో వ్యక్తిగత స్వేచ్ఛను స్థాపించడంలో భారత స్వతంత్ర న్యాయవ్యవస్థ ముఖ్యమైన పాత్ర పోషించింది. కొన్ని సమస్యలు వ్యక్తిగత స్వేచ్ఛను పరిమితం చేసినప్పటికీ, సమాజంలో న్యాయం, స్వేచ్ఛ, సమానత్వం వంటి రాజకీయ సూత్రాల స్థాపన అవసరం వుంది. హక్కులను పరిరక్షించడానికి సమర్థవంతమైన న్యాయవ్యవస్థ అవసరం వుంది. ఈ నేపథ్యంలో వ్యక్తిగత స్వేచ్ఛతో పాటు, సామాజిక స్వేచ్ఛకు కూడా న్యాయస్థానాలు అధిక ప్రాధాన్యతనివ్వాలి.