సుప్రీంకోర్టు ఇటీవల ఇచ్చిన ఉత్తర్వులలో సీనియర్ న్యాయవాది ప్రశాంత్ భూషణ్ ధిక్కారానికి పాల్పడినట్లు తేల్చింది. ఈ నేపధ్యంలో న్యాయవ్యవస్ధ వ్యక్తం చేస్తున్న భిన్న ధృక్పధాలను ఒకసారి పరిశీలించాల్సి వుంది.
సుప్రీంకోర్టు సీనియర్ న్యాయవాది ప్రశాంత్ భూషణ్, న్యాయ వ్యవస్థ గురించి రెండు ట్వీట్లను ట్విట్టరు వేదికగా చేశారు. ఈ సూచనను సుప్రీంకోర్టు సుమో మోటోగా తీసుకుంది. ట్వీట్లపై న్యాయ ధిక్కారానికి పాల్పడినట్లు రుజువైందని సుప్రీంకోర్టు పేర్కొంది. భారత ప్రధాన న్యాయమూర్తి యొక్క ఖరీదైన బైక్ గురించి ఆయన ఒక ట్వీట్‌లో పేర్కొన్నారు. . మరొకటి, గత 6 సంవత్సరాలలో, సుప్రీంకోర్టు ప్రజాస్వామ్యాన్ని ఉల్లంఘించే కారకంగా మారుతోందని ట్వీట్ చేశారు. అయితే ఈ ట్వీట్లు జ్యుడీషియల్ ధిక్కారమా లేదా న్యాయ విమర్శనా అనే ప్రశ్నను ఉత్పన్న చేసింది. ఇది భారత దేశ వ్యాప్తంగా చర్చకు దారితీసింది.
ధిక్కారం అంటే ఏమిటి
కోర్టు ధిక్కారం అనే భావన అనేక శతాబ్దాల నాటిది. ఇంగ్లాండ్‌లో, ఇది ఒక సాధారణ న్యాయ సిద్ధాంతం. ఇది రాజు యొక్క న్యాయ శక్తిని రక్షించడానికి ప్రయత్నిస్తుంది. ఇది మొదట స్వయంగా రాజుపై చేస్తే తీవ్ర నేరంగా పరిగణించేవారు. తరువాత రాజు పేరు మీద పనిచేసే న్యాయమూర్తుల బృందంపైన విమర్శలు చేసినా నేరంగా పరిగణించడం జరిగింది.
న్యాయమూర్తుల ఆదేశాలను ఉల్లంఘించడం అంటే రాజు పరిపాలన పట్ల అనుమానాన్ని వ్యక్తం చేయడమే. రాజు పరిపాలన ఎప్పుడూ తప్పు కాదని ఇంగ్లాండ్‌లో ఒక నమ్మకం ఉంది. కాలక్రమేణా, న్యాయమూర్తుల పట్ల అవిధేయత, వారి సూచనల అమలులో ఆటంకం కల్పించినా, వారి పట్ల అగౌరవం చూపించే వ్యాఖ్యలు చేసినా, అటువంటి చర్యలు న్యాయ ధిక్కారంగా పేర్కొనడం జరిగింది. వారు దోషులుగా నిర్ధారించబడ్డారు.
భారతదేశంలో న్యాయ ధిక్కారం
భారతదేశంలో ధిక్కార చట్టాలు స్వాతంత్య్రానికి పూర్వం ఉన్నాయి. కొన్ని రాచరిక రాష్ట్ర కోర్టులలో కూడా ఇటువంటి చట్టాలు ఉన్నాయి. రాజ్యాంగాన్ని ఆమోదించినప్పుడు, వాక్ మరియు భావ ప్రకటనా స్వేచ్ఛకు హేతుబద్ధమైన పరిమితిగా న్యాయ ధిక్కారం దానిలో పొందుపరచబడింది.
రాజ్యాంగంలోని ఆర్టికల్ 129 దాని స్వంత ధిక్కారాన్ని శిక్షించడానికి సుప్రీంకోర్టుకు అధికారం ఇచ్చింది. ఆర్టికల్ 215 హైకోర్టులకు ఇలాంటి అధికారాన్ని ఇచ్చింది.జ్యుడిషియల్ కాంటెంప్ట్ యాక్ట్ 1971 ధిక్కారానికి శిక్షించే హక్కుకు చట్టబద్ధమైన ఆధారాన్ని అందిస్తుంది.
ప్రశాంత్ భూషణ్ కేసు
అనుమానాలు నేరపూరిత ధిక్కారంతో మాత్రమే సంబంధం కలిగి ఉంటాయి. ఉద్దేశపూర్వక అవిధేయత విమర్శలకు కాదు. కోర్టు ధిక్కార చట్టం 1971 లోని సెక్షన్ 2 (సి) క్రిమినల్ ధిక్కారాన్ని ఏదైనా న్యాయస్థానం యొక్క అధికారాన్ని అపకీర్తి లేదా తగ్గించే ఏదైనా విషయం యొక్క ప్రచురణ లేదా ఏదైనా ఇతర చర్యగా నిర్వచిస్తుంది. న్యాయ విచారణ నిర్ణీత సమయంతో పక్షపాతం, జోక్యం, న్యాయ పరిపాలనను అడ్డుకున్నప్పుడు అది అమలులోకి వస్తుంది.
అయితే ఇక్కడ ప్రశ్న ప్రశాంత్ భూషణ్ ట్వీట్‌లో కోర్టు అధికారాన్ని తగ్గించడం వంటివి ఏమైనా ఉన్నాయా. ఇది కాకపోతే, న్యాయవ్యవస్థను ఎవరూ ఖాతరు చేయరేమోననే భయం న్యాయవ్యవస్ధను వెంటాడుతోందా. భారతీయ న్యాయస్థానాల పనితీరుకు సంబంధించి అనేక విమర్శలు వున్నాయి. అసలు విమర్శలకు, ధిక్కారానికి వున్న సున్నితమైన తేడాను గమనించాలి.
రాజ్యాంగంలోని ఆర్టికల్ 19 (1) (ఎ), ఆర్టికల్ 19 (2) ప్రకారం తగిన పరిమితులకు లోబడి ప్రతి భారతీయ పౌరుడికి వాక్ స్వేచ్ఛ వుంది. కోర్టు ధిక్కారం న్యాయవ్యవస్థను ఉద్దేశపూర్వక దాడులు, అన్యాయమైన విమర్శల నుండి రక్షించడానికి ప్రయత్నిస్తుంది. తద్వారా కోర్టు స్వయంప్రతిపత్తి, స్వాతంత్య్రాన్ని కాపాడుతుంది.
న్యాయవ్యవస్థ చేసిన అంతర్గత సంస్కరణ
ఈ కేసులో తనను తాను మెరుగుపరుచుకోవాలని కోర్టు నిర్ణయించింది. జస్టిస్ అరుణ్ మిశ్రా నేతృత్వంలోని ముగ్గురు సభ్యుల ప్యానెల్ ఈ క్రింది అంశాలను పరిశీలించింది. న్యాయ అవినీతి సమస్యను ఒక వ్యక్తి లేవనెత్తితే, ఆ సందర్భంలో సమస్యను లేవనెత్తడానికి ఆధారం ఏమిటి? అనే ప్రశ్నలకు సమాధానాన్ని వెతకడానికి న్యాయస్ధానం ప్రయత్నించింది. నిజానికి ప్రశాంత్ భూషణ్ విషయంలో సుప్రీంకోర్టు ఆచి తూచి అడుగులు వేసిందని రాజకీయ పార్టీలు భావిస్తున్నాయి. అయినప్పటికీ న్యాయవ్యవస్ధలో సంస్కరణలు చేయాల్సిన అవసరాన్ని మెజారిటీ కొలీజియం సభ్యలు నొక్కి చెపుతున్నారు. ప్రశాంత్ భూషణ్ విషయంలో న్యాయవ్యవస్ధలో సంస్కరణల విషయం మరోమారు చర్చకు వచ్చింది. అయినా న్యాయస్ధానం దాన్ని పట్టించుకోవడం లేదు. న్యాయవ్యవస్ధలో వున్న వారు ఆకాశం నుండి వూడిపడరు. సమాజంలో నుంటే పుడతారు. సమాజంలో వున్న విభన్నత, సంక్లిష్టత వారిలోను వుంటుంది. ఈ విషయాన్ని గమనించి న్యాయవ్యవస్ధలో సంస్కరణలు తీసుకువాలసిన అవసరం వుంది.
ఆధారం నిరూపించబడితే ఈ విచారణ ప్రక్రియ ఎలా ఉంటుంది?
ఇది జ్యుడిషియల్, సబ్-జ్యుడిషియల్ అవినీతి ప్రక్రియ అయితే, ఈ ప్రక్రియ ఏమిటి? ఈ అంశాలను పరిశీలించిన కమిటీ ప్రశాంత్ భూషణ్ క్షమాపణ చెప్పాలని పేర్కొంది. ప్రశాంత్ భూషణ్ నేను క్షమాపణ చెప్పనని చెప్పాడు. ఎందుకంటే నేను సద్విమర్శ చేశానని, అది న్యాయవ్యవస్ధను, ప్రజాస్వామ్య వ్యవస్ధను మరింత బలోపేతం చెస్తుందని ఆయన ప్రకటించాడు. ప్రశాంత్ భూషణ్ సమాధానాన్ని న్యాయవ్యవస్ధ సీరియస్ గా తీసుకుంది. అయినా దేశవ్యాప్తంగా ఈ అంశంపై జరుగుతున్నచర్చకు ముగింపు పలాకాల్సిన అవసరం వుంది. అది సుప్రీంకోర్దు తదుపరి వ్యాఖ్యలపై ఆధారపడి వుంటుంది.
ముగింపు
న్యాయ వ్యవస్థపై ఆరోపణలు రాజ్యాంగ ప్రయోజనంలో లేవు. ఎందుకంటే సుప్రీంకోర్టు రాజ్యాంగం సంరక్షకుడిగా వుంది. అటువంటి పరిస్థితిలో, ప్రజాస్వామ్యాన్ని పరిరక్షించడానికి, రాజ్యాంగపు నిజమైన పారదర్శకతను సుప్రీంకోర్టు అంగీకరించాలి. ఖచ్చితంగా, ప్రజాస్వామ్యం బలపడాలంటే నిజమైన విమర్శ అవసరముంది. విమర్శకు, ధిక్కారానికి మధ్య వున్న స్పష్టమైన వ్యత్యాసాన్ని సుప్రీంకోర్టు గమనించాలి.
ఈ సందర్భంలో సుప్రీంకోర్టు న్యాయ సంస్కరణ కోసం ప్రయత్నిండాన్ని ఎవరూ వ్యతిరేకించరు. ప్రజాస్వామ్య దేశంలోని అన్ని సంస్థలలో పారదర్శకత, జవాబుదారీతనం అవసరం. ఈ పరిస్థితిలో సుప్రీంకోర్టు ముందంజలో ఉండాలి. న్యాయ విమర్శలకు, న్యాయ ధిక్కారానికి మధ్య వ్యత్యాసం ఉందని కోర్టలు గ్రహించాలి. ప్రశాంత్ భూషణ్ వ్యాఖ్యలను సద్విమర్శగా సుప్రీంకోర్టు గ్రహించి, న్యాయవ్యవస్ధ హుందాతన్నాన్ని కొనసాగించాలి.
Comments
Post a Comment