81 ఏళ్ల వృద్దుడిపై మోడీ ప్రతాపం

బాంబులు నేను పంచలేదు
భావాలూ పంచలేదు
ఇనుప బూటుతో నువ్వే
చీమల పుట్టను తొక్కితే
పుట్టపగిలి పుట్టినవి ప్రతిక్రియభావాలు
తేనె పెరను లాఠితో
ఈడ్చి నువ్వు కొట్టినప్పుడు
తేనెటీగలు చెదిరిన శబ్దం
నీ గుండెల్లో బాంబయి పేలింది
వణుకుతో కందిన నీ మొహం నిండా
భయం దద్దు కట్టింది...
జనం గుండెల్లో దాగిన జయభేరీని
వ్యక్తి అనుకుని నువ్వు తూటాలతో కాల్చావు
నలుదిశలా విప్లవం ప్రతిధ్వనించింది..
- వరవరరావు
(భవిష్యత్తు చిత్రపటం 1985)

సమకాలీన భారతీయ కవుల బృందం, ప్రజాసంఘాలు, వరవరరావు కుటుంబం, బిజేపి తప్ప అన్ని రాజకీయ పార్టీలు వరవరరావును కరోనా నేపధ్యంలో విడుదల చేయాలని విజ్ఞప్తి చేశారు. ఆయనకు జైలులో వుండగానే కోవిడ్ వచ్చింది.  ఆయనకు చికిత్సను అందించేలా చేయాలని దేశవ్యాప్తంగా పెల్లుబికిన నిరసనల తరువాత ఇటీవల ముంబై జైలు నుండి ఆసుపత్రికి తరలించారు.

వరవరరావు ప్రపంచ ప్రఖ్యాత కవి, జర్నలిస్ట్, తెలంగాణకు చెందిన సాహిత్య విమర్శకుడు.  విరసం అనే ప్రసిద్ది చెందిన విప్లవ రచయితల సంఘాన్ని స్థాపించారు. చరిత్ర అంతటా, అతన్ని వివిధ ప్రభుత్వాలు వేర్వేరు తప్పుడు ఆరోపణలతో అరెస్టు చేశాయి. తరువాత కోర్టులు అన్ని కేసులలో నిర్దోషిగా ప్రకటించాయి. ఎందుకంటే అతని విప్లవాత్మక రచనలు ఎల్లప్పుడూ అధికారంలో ఉన్నవారిని అసౌకర్యానికి గురిచేస్తాయి. అతని కవిత్వం పాలకులను ఎల్లప్పుడూ బెదిరింపులకు గురి చేస్తుందని ప్రభుత్వాలు విశ్వసిస్తాయి.

2018 లో, వరవరరావు ను ‘ ఎల్గర్ పరిషత్ కేసు’లో, ‘భీమా కోరేగావ్‌లో హింసను ప్రేరేపించడానికి ప్రయత్నించారు’ అనే తప్పుడు ఆరోపణలపై అరెస్టు చేశారు. గత రెండేళ్లలో ఆయనకు న్యాయమైన విచారణ జరగలేదు. అతని కుటుంబం" వరవరా రావును జైలులో చంపవద్దు "అనే శీర్షికతో  ప్రెస్ నోట్ విడుదల చేసింది.  అతను తీవ్ర అనారోగ్యంతో ఉన్నాడు. అతను జెజె ఆసుపత్రికి మార్చబడినప్పటి నుండి ఆరోగ్యం బాగోలేదు. అతని సహ-ఖైదీకు తను శారీరక, నాడీ సమస్యలకు తక్షణ సహాయం అవసరమని చెప్పినట్టు కుటుంబ సభ్యులు పేర్కొన్నారు.

కవుల మద్దతు

ఆధిపత్య శక్తులను ప్రశ్నించే కవి కావడం వల్ల మాత్రమే వరవరరావు జైలులో ఉంచబడ్డాడు. తద్వారా కవులు, కళాకారులు, రచయితలు ప్రజల కోసం మాట్లాడటం, అధికారంలో ఉన్నవారిని ప్రశ్నించడం మానేస్తారని ప్రభుత్వాలు భావిస్తున్నాయి. అయినా ఆ పని ఎవరూ చేయలేదు. వరవరరావుకున్న విలువ, ప్రాముఖ్యతను అర్థం చేసుకోవడమే కాక, వరవరరావు చేసిన రచనలను సమర్థించడం ఒక బాధ్యతగా కవులు తీసుకుంటున్నారు. నిజానికి కవులు ప్రశ్నించే వాతావరణాన్ని వరవరరావు ఇప్పటికే ఏర్పర్చాడు.  అందుకే కవులు కనీసం ప్రభుత్వ అప్రజాస్వామిక విధానాలకు వ్యతిరకేంగా మాట్లాడగలుగుతున్నారు.

నిజానికి వరవరరావు పై దాడి చేయడం. అరెస్టు చేయడం అంటే ప్రజల అభిప్రాయాలపై దాడిగా చూడాలి. కవులపై అణచివేత కొనసాగితే, ప్రజల తరుపున మాట్లాడే స్వరం లేకుండా పోతుంది. ఇప్పుడు దేశంలో ఇద్దరే స్వేచ్ఛగా మాట్లాడుతున్నారు. ఒకరు మోడీ, మరొకరు అతని బాకా బృందం. స్వేచ్ఛా ఆలోచనలు వికసించటానికి, ప్రజల్లో పోరాట స్ఫూర్తిని  సజీవంగా వుంచడానికి వరవరరావు విడుదల కాబడాలి. అతను విడుదల తర్వాత అతని ఆరోగ్యం ఎలా వుంటుంది అనే ప్రశ్న కన్నా, ప్రజాస్వామ్యం ఇంకా ప్రాణాలతో వుండాలంటే అతను శత్రువు  చెర నుండి విడుదల కాబడాలి.

న్యాయవాదుల పోరాటం

వివి తరుపు న్యాయవాదులు తాత్కాలిక బెయిల్ కోసం బొంబాయి హైకోర్టును ఆశ్రయించారు. అతని అనారోగ్యం, కొనసాగుతున్న కోవిడ్ అంటువ్యాధి కారణంగా వారు న్యాయస్ధానాన్ని సంప్రదించారు. న్యాయవాది ఆర్. సత్యనారాయణ అయ్యర్ ద్వారా హైకోర్టులో రెండు పిటిషన్లు దాఖలు చేశారు. ఒకటి జూన్ 26 న ప్రత్యేక ఎన్‌ఐఏ కోర్టు తన బెయిల్ పిటిషన్‌ను తిరస్కరించి ఇచ్చిన ఉత్తర్వులను సవాలు చేసింది. రెండవది నవీ ముంబైలోని తలోజా జైలు అధికారులకు వైద్య రికార్డులు సమర్పించాలని కోరింది.

వరవరరావును వెంటనే వైద్య పరీక్ష కోసం పంపించి నివేదికలు సమర్పించాలని జైలు అధికారులను ఆదేశించాలని పిటిషన్ కోర్టును కోరింది. రెండు అభ్యర్ధనలను ఈ వారం అత్యవసర విచారణకు తీసుకునే అవకాశం ఉంది. ఈ కేసులో తోటి నిందితుడు వెర్నాన్ గోన్సాల్వ్స్‌ను వరవరరావును చూసుకోవటానికి జైలు ఆసుపత్రికి తరలించారు. ఎందుకంటే వరవరరావు తనంతట తానుగా నడవలేకపోయాడని అతని కుటుంబం తెలిపింది.

మేధావుల నిరసన

ఎల్గర్ పరిషత్ కేసులో అరెస్టయిన హక్కుల కార్యకర్తల తరఫున సుప్రీంకోర్టుకు అప్పీల్ చేసిన రోమిలా థాపర్, ప్రభాత్ పట్నాయక్, దేవాకి జైన్, మజా దారువాలా, సతీష్ దేశ్‌పాండే అనే ఐదుగురు సీనియర్ విద్యావేత్తలు వరవరరావును విడుదల చేయాలని కోరుతూ ఒక ప్రకటన విడుదల చేశారు.  ఈ పరిస్థితులలో అతనిని పట్టుకోవటానికి "చట్టం  మనస్సాక్షికి ఎటువంటి కారణం లేదు" అని వారు చెప్పారు.

మహారాష్ట్రకు చెందిన ఎల్గర్ పరిషత్- కొరెగావ్ భీమా కేసులో తన పాత్ర ఉందని ఆరోపించినందుకు జూన్ 2018 లో అరెస్టు అయినప్పటి నుండి వరవరరావు జైలులోనే వున్నారు. ఇతర నిందితులతో పాటు, పూణేలోని యెర్వాడ జైళ్ల నుండి శివార్ శివార్లలోని తలోజా కేంద్ర జైలుకు వెళ్లారు.

జీవితమంతా నిర్బంధమే

ప్రఖ్యాత తెలుగు కవి, గత 45 ఏళ్లలో కనీసం 25 కేసులను ఎదుర్కొన్నారు. ఈ అరెస్టుల చరిత్ర చూస్తే అతని రచనల శక్తి, అతని కవిత్వం, అతని రాజకీయ అవగాహన అర్ధమవుతుంది.  అణచివేతలను ప్రజా కవులు ఎలా ఎదుర్కుంటారో అర్ధమవుతుంది.  వివి 1957 లో 17 సంవత్సరాల వయసులో కవిత్వం ప్రచురించడం ప్రారంభించాడు. కాని మహాబుబ్‌నగర్‌లో లెక్చరర్‌గా పనిచేస్తున్నప్పుడు విప్లవ సిద్ధాంతాలపై ఆసక్తి పెంచుకున్నాడు. సృజన అనే సాహిత్య పత్రికను స్థాపించాడు. వివి స్ధాపించిన విప్లవాత్మక రచయితల సంఘం  ఆగస్టు 2005 లో ఆంధ్రప్రదేశ్ ప్రభుత్వం నిషేధించింది. ఈ నిషేధాన్ని 2005 నవంబర్‌లో ఆంధ్రప్రదేశ్ హైకోర్టు కొట్టివేసింది.

వి.వి తన సొంతంగా 15 కవితా సంకలనాలను ప్రచురించాడు. అతని కవిత్వం దాదాపు అన్ని భారతీయ భాషలలోకి అనువదించబడింది. మలయాళం, కన్నడ, హిందీ, బెంగాలీ భాషలలో ఎక్కవుగా అనువందించబడ్డాయి. 1983 లో ప్రచురించబడిన ‘తెలంగాణ లిబరేషన్ స్ట్రగుల్ అనే తెలుగు నవల,  సమాజం- సాహిత్యం మధ్య ఇంటర్ కనెక్షన్ మధ్య ఒక అధ్యయనం’ అనే అతని థీసిస్ తెలుగులో చేసిన మార్క్సిస్ట్ విమర్శనాత్మక అధ్యయనాలలో అత్యుత్తమమైన రచనలగా పరిగణించబడ్డాయి. జైలులో ఉన్నప్పుడు, అతను కెన్యా రచయిత, న్గాగోవా  ‘డెవిల్ ఆన్ ది క్రాస్’ ను తెలుగులోకి అనువదించాడు. అతను తన సొంత జైలు డైరీ సహచరులు (1990) ను కూడా వ్రాసాడు. దీనిని ఆంగ్లంలోకి క్యాప్టివ్ ఇమాజినేషన్ అని అనువదించారు.

వివిని 1973 లో ఆంధ్రప్రదేశ్‌లో ప్రసిద్ధ మెయింటెనెన్స్ ఆఫ్ ఇంటర్నల్ సెక్యూరిటీ యాక్ట్ (మిసా) కింద అరెస్టు చేశారు. ఆ తర్వాత అతన్ని ఎమర్జెన్సీ సమయంలో అరెస్టు చేశారు. విడుదల అయి వస్తుంటే జైలు ప్రవేశద్వారం వద్దే తిరిగి అరెస్టు చేశారు. అతను నయా ఉదారవాద ప్రపంచీకరణకు, ముఖ్యంగా 90 లలో కేంద్ర, రాష్ట్ర ప్రభుత్వాలు  అవలంబించిన ప్రపంచీకరణ విధానాలను తీవ్రంగా వ్యతిరేకించాడు.  అతను ఆంధ్రప్రదేశ్ ప్రభుత్వం, నక్సలైట్ల మధ్య శాంతి చర్చలలో పీపుల్సువార్ గ్రూపు ప్రతినిధిగా వెళ్ళాడు. పలు దఫాల చర్చలు విఫలమైన తరువాత, విరసం నిషేధించబడింది. నిషేధం తరువాత, వివిను 2005 లో మరోసారి అరెస్టు చేశారు. 2006 లో విడుదల చేశారు. 2014 లో కొత్త తెలంగాణ రాష్ట్రం ఏర్పడినప్పటి నుండి అతన్ని నాలుగుసార్లు అరెస్టు చేశారు.

వివి గత నాలుగు దశాబ్దాలుగా 1959 ఆయుధ చట్టం, పేలుడు పదార్థాల చట్టం 1908 కింద కనీసం తొమ్మిది కేసులను ఎదుర్కున్నాడు.  1985 లో రాడికల్ స్టూడెంట్స్ యూనియన్ కార్యకర్త  కస్టోడియల్ మరణానికి వ్యతిరేకంగా నిరసనలు జరిగాయి. ఆ నిరసనలు విజయవంతం కావడానికి బాంబులను పంపిణీ చేసినట్లు అతనిపై అభియోగాలు మోపబడ్డాయి. ప్రతిస్పందనగా, వరవరరావు ప్రతిబింబం పేరుతో ఒక  కవితను రాశారు. ఆ కవితను పైన ఉదహరించడం జరిగింది. 

నత్తనడకన దర్యాప్తు

దర్యాప్తు నిష్పాక్షికంగా, వేగవంతంగా, న్యాయవ్యవస్థచే పర్యవేక్షించబడాలి. కాని అలా జరగడం లేదు. జైలులోనే వివిని చంపడానికి కుట్ర పన్నారు. కోవిడ్ నేపధ్యంలో కావాలనే, వివికి కోవిడ్ శోకాలనే జైలులోనే నిర్భంధించారు. ఇప్పుడు వివి జీవితం ప్రమాద దశకు చేరుకుంది. సరైన వైద్య చికిత్సను నిరాకరించడం ద్వారా ప్రభుత్వం తన ఫాసిస్టు స్వభావాన్ని మరోమారు రుజువుచేసకుంది. నిర్బంధంలో ఉన్న వ్యక్తి  జీవితాన్ని తెలిసి ప్రమాదానికి గురిచేయడం అనేది ‘ఎన్‌కౌంటర్’  తో సమానం. ఇది చట్టబద్ధమైన అదనపు శిక్ష.

వరవరరావుకు సరైన చికిత్స లభిస్తుందని, అనారోగ్య సమయంలో అతని కుటుంబం అతనిని చూసుకోవడానికి అనుమతించబడడానికి భారత ప్రభుత్వం ఇప్పటికీ భరోసా ఇవ్వడం లేదు.  తద్వారా చట్ట నియమాలను, రాజ్యాంగాన్ని ప్రభుత్వాలు గౌరవిస్తాయని కనీసం ప్రజలకు నమ్మకం కలిగించాలి.

ధీరోదాత్త చిరునవ్వు

అతను అన్ని విపత్కర సమయాలలో నవ్వుతూ ఉన్నాడు. నిజానికి, అతని చిరునవ్వే అంటువ్యాధి లాంటిది. అది మనకు తగులుకున్నా మన ముఖం చిరునవ్వనే వ్యాధితో వెలిగిపోతుంది.  అతను నీరసమైన చిరునవ్వు సైతం పాలకుల గుండెల్లో గుబులు పట్టిస్తుందంటే కవి ఎంతటి శక్తిమంతుడో అర్ధమవుతుంది. నిజానికి జైళ్లల్లో మంచివాళ్లంతా ఖైదు చేయబడ్డారు.  జైళ్ళలో ఎక్కువ మంది ‘అర్బన్ నక్సలైట్లు’, ‘యాంటీ నేషనల్సు’, ‘నిరసనకారులు’ ఉన్నారు. ఇప్పుడు, కోవిడ్ 19 బారిన పడ్డ వరవరరావు, అనారోగ్యంతో తన మంచం మీద పడుకుని, మూత్రం నానబెట్టిన బట్టలు ధరించి, అసంబద్ధంగా మాట్లాడుతుంటే వినడం చాలా బాధ కలిగించిందని అతన్ని చూసినవారు బాధాతప్త హృదయంతో రాశారు.

అక్రమ కేసుల పేరుతో వేధిస్తున్న పాలకులు రాజకీయ స్వభావం పెద్దగా ఆశ్చర్యం కలిగించదు.  కాని కోవిడ్ వల్ల ఎదురయ్యే ప్రమాదం ఉన్నప్పటికీ, వృద్ధులకు, వైద్యం కావలసిన వారికి, గర్భిణీ స్త్రీలకు కూడా బెయిల్ ఇవ్వడానికి న్యాయస్ధానాలు ముందుకు రావడం లేదు. అసలు నిజమైన అరాచకత్వం, ఫాసిజం న్యాయస్ధానాల్లోనే వుందా అనిపిస్తుంది. కవి వరవరరావు కేసు నీచమైన రాజకీయాలకు ఒక ఉదాహరణ.  బహుశా భారతదేశ చరిత్రలో ఏ వృద్ధ కవి భారత ప్రభుత్వాన్ని ఇంతగా భయపెట్టి వుండడు.

మావోయిస్టులతో సంబంధం కలిగి ఉన్నాడనే నిందారోపణల ఆరోపణలతో,  వివి ఇప్పుడు రెండేళ్లుగా జైలులో ఉన్నాడు.  దోషిగా కాదు, కేవలం అండర్‌ట్రయలర్ ‌గా. అతను అనారోగ్య భారిన పడడటమే కాకుండా, కోవిడ్ భారిన పడ్డాడు. అయినప్పటికీ, అతనికి మధ్యంతర బెయిల్ ఇవ్వడానికి కోర్టులు నిరాకరించాయి. జూన్ 26 న ప్రత్యేక ఎన్ఐఏ కోర్టు నుండి ఇటీవలే ఉత్తర్వులు వచ్చాయి. కోవిడ్ సంక్షోభం తగ్గే వరకు వివికు మధ్యంతర బెయిల్ ఇవ్వమనే అభ్యర్ధన తిరస్కరణకు గురైంది.

అతని ఆరోగ్యం జూన్,  జూలైలలో ఎక్కువుగా క్షీణించింది. అతని కుటుంబం జైలు అధికారులతో ఆందోళన వ్యక్తం చేసింది. అయినా అతన్ని ఆసుపత్రికి తరలించలేదు.  బదులుగా 60 ఏళ్లు పైబడిన మరో రాజకీయ ఖైదీ, సహ నిందితుడు వెర్నాన్ గోన్సాల్వ్స కు, అతనిని చూసుకోవాలని చెప్పారు. జూలై 16న చివరకు ఆసుపత్రికి తీసుకువెళ్ళిన మూడు రోజుల తరువాత, వివికి కోవిడ్ టెస్ట్ చేశారు.

సుప్రీంకోర్టు ఉత్తర్వలు భేఖాతరు

మార్చి 16న, విస్తృతంగా కోవిడ్ వ్యాప్తి చేందే అవకాశాన్ని ప్రభుత్వం, సుప్రీంకోర్టు గుర్తించాయి.   ప్రధాన న్యాయమూర్తి ఎస్.ఐ.బాబ్డే నేతృత్వంలోని సుప్రీంకోర్టు ధర్మాసనం దేశవ్యాప్తంగా జైళ్ళలో కోవిడ్ వ్యాప్తి చెందే ప్రమాదం వుందనే వార్తలను సుమోటుగా తీసుకున్నారు.  కేంద్రపాలిత ప్రాంతాల, రాష్ట్రాల నివేదికలను పరిశీలించిన తరువాత, న్యాయమూర్తులు కొరోనావైరస్ రోగులను జైళ్ల నుండి వేరుచేయాలని సూచించారు. వారికి సరైన వైద్య చికిత్స అందించాలని ఆదేశించారు. అయినా జైళ్లల్లోని చాలామంది ఖైదీలకు సరైన చికిత్తను ప్రభుత్వాలు అందించలేక పోయాయి. జైళ్ల బయట వన్నవారికే కోవిడ్ టెస్టులు చేయలేక ప్రభుత్వాలు చేతులెత్తేశాయి. ఇంక ట్రీట్ మెంట్ ఎంత పేలవంగా వుందో మీడియా కధనాలు చెప్తున్నాయి.

 వారం తరువాత, మార్చి 23 న, సుప్రీం కోర్టు ప్రతి రాష్ట్రం లోను హై పవర్డ్ కమిటీలను (హెచ్‌పిసి) ఏర్పాటు చేయాలని ఆదేశించింది. పెరోల్ (దోషులుగా ఉంటే) లేదా మధ్యంతర బెయిల్‌పై ఎలాంటి ఖైదీలను విడుదల చేయవచ్చో పరిశీలించాలని కోరింది. 7 సంవత్సరాలు లేదా అంతకన్నా ఎక్కువ శిక్ష అనుభవిస్తున్న ఖైదీలను విడుదల చేయడాన్ని ప్రభుత్వాలు సూచించాయి. నేర  స్వభావం, ఖైదీకి ఎన్ని సంవత్సరాలు శిక్ష విధించబడింది, కేసు తీవ్రతను బట్టి, హై పవర్ కమిటీలు నిర్ణయం తీసుకోవచ్చని కోర్టు చెప్పింది.  కోవిడ్ నేపథ్యంలో తాత్కాలికంగా ఎవరిని విడుదల చేయవచ్చో నిర్ణయించడానికి హెచ్‌పిసిలను సుప్రీంకోర్టు అనుమతించాయి. అయినా సుప్రీంకోర్టు ప్రాథమికంగా మాట్లాడుతూ, అలా చేయటానికి బలమైన ఆధారం కావాలని చెప్పింది. క 

81 ఏళ్ల వివికి జైలులో కోవిడ్ సోకినప్పుడు  ఎందుకు కోర్టు ప్రత్యేక చట్టం చేయకూడదని చాలామంది ప్రశ్నిస్తున్నారు. సుప్రీంకోర్టు సూచనల మేరకు దాదాపు అన్ని రాష్ట్రాల హెచ్‌పిసిలు ఏడు సంవత్సరాల శిక్షా పరిమితిని   కోవిడ్  సమయంలో ఏ ఖైదీలను బెయిల్ లేదా పెరోల్‌పై వదిలివేయవచ్చో నిర్ణయించే ప్రాతిపదికగా మార్చాలని నిర్ణయించుకున్నారు.

దీనివల్ల ఊపా, నేషనల్ సెక్యూరిటీ యాక్ట్, జమ్ము అండ్ కాశ్మీర్ పబ్లిక్ సేఫ్టీ యాక్ట్ వంటి ప్రత్యేక చట్టాల కింద నేరాలకు పాల్పడినవారు  బెయిల్ పొందకుండా మినహాయించబడతారు. విడుదల అయిన తర్వాత వారు పరారీలో వుంటారా,  లేదా  వారి వయస్సు రీత్యా వైద్యచికిత్స అవసరమా అనేదాన్ని పట్టించుకోవడం లేదు. ఎందుకంటే ఈ చట్టాల ప్రకారం నేరాలకు గరిష్ట శిక్ష సాధారణంగా ఏడు సంవత్సరాలు.

వృద్దులకు మినహాయింపు వుండదా

కేంద్రప్రభుత్వం లాక్డౌన్ నిబధంనలలోలనే 10 వయసు లోపు పిల్లలు, 60 సంవత్సరాలు దాటిన వృద్దులు కోవిడం నేపధ్యంలో ఇంట్లోనే వుండాలని చెప్పింది. ఆ మేరకు దేశవ్యాప్తంగా వృద్దులకే మొదటగా ర్యాండమ్ కోవిడ్ టెస్టులు నిర్వహించారు. అటువంటప్పడు వివి లాంటి వృద్ద ఖైదీలను జనసమ్మర్దం గల జైళ్లల్లో వుంచడం చట్ట ఉల్లఘణే. కేంద్ర, రాష్ట్ర ప్రభుత్వ సంస్ధలు 50 ఏళ్లు దాటిన ఉద్యోగులకు వర్కు ఫ్రమ్ హామ్ ఇచ్చాయి. ఆంధ్రప్రదేశ్ లో పోలీసు శాఖలో 50 సంవత్సరాలు దాటిన వారు కరోనా కాలంలో డ్యూటీకి రావలసిన పనిలేదని చెప్పారు. 

ఖైదీల్లో 60 ఏళ్లు పైబడి ఉంటే, వారికి మొదటి ప్రాధాన్యత ఇవ్వాలి. బెయిల్ తర్వాత  వారు పరారీలో ఉండటానికి ఎక్కువ అవకాశం ఉంటే, బెయిల్ ఇవ్వడానికి వెనుకాడవచ్చు. వివి విషయంలో ఇది హాస్యాస్పదం అవుతుంది. ఆసక్తికరమైన విషయం ఏమిటంటే, యుఎపిఎ, ఇతర ప్రత్యేక చట్టాల కింద నిందితులకు బెయిల్ ఇవ్వవద్దని మహారాష్ట్ర హెచ్‌పిసి మొదట్లో చెప్పింది.  తర్వాత కొన్ని ప్రత్యేక పరిస్ధితులలో వారికి కూడా బెయిల్ ఇవ్వవచ్చని చెప్పింది.

అయినప్పటికీ, వరవరరావు కేసులో, ప్రత్యేక ఎన్ఐఏ కోర్టు అతనికి బెయిల్ ఇవ్వడానికి నిరాకరించింది. దేశంలోని ఇతర ప్రాంతాలలోని దిగువ న్యాయస్థానాలు హెచ్‌పిసిల నిర్ణయాలు, సుప్రీంకోర్టు ఉత్తర్వులు, యుఎపిఎ, ఇతర ప్రత్యేక చట్టాల ప్రకారం బెయిల్‌కు వ్యతిరేకంగా ఉన్న సాధారణ నిబంధనల వల్ల చేతులు ముడుచుకోవాల్సి వస్తుందని బేల పలుకులు పలుకుతున్నాయి.  

కరోనా వచ్చిన తర్వాత బెయిల్ ఇచ్చినా ఉపయోగం లేదు

ఇంత గందరగోళ నిబంధనలను న్యాయస్ధానాలు ఎందుకు రూపొందిస్తున్నాయి. ఇవన్నీ ఎందుకు సమస్యాత్మకంగా ఉన్నాయి.ఖైదీలు బెయిల్ తీసుకోని  తీవ్రమైన నేరాలకు పాల్పడే అవకాశముందని కొన్ని కోర్టులు వాదించాయి. అందుకే బెయిల్ లేదా పెరోల్ ఇవ్వడాన్ని నిరాకరిస్తున్నామని న్యాయమూర్తులు చెపుతున్నారు. 1984 సిక్కు వ్యతిరేక హింసాకాండలో  దోషిగా తేలిన 70 ఏళ్ల మహేందర్ యాదవ్  ఉదాహరణ చూద్దాం.  అతనికి కోవిడ్ వచ్చిన తరువాత  సుప్రీంకోర్టు మధ్యంతర బెయిల్ ఇచ్చింది. అతను చికిత్సలో వుండటం వల్ల బెయిల్ పై బయటకు వెళ్లలేదు.  కొన్ని రోజుల తరువాత అతను మరణించాడు. అయితే 10 సంవత్సరాల జైలు శిక్ష అనుభవించిన వ్యక్తి, ప్రభుత్వ పర్యవేక్షణలో వుండి, వైరస్ బారిన పడినందున మరణించాడంటే ప్రభుత్వాల నియంతృత్వం అర్ధమౌతుంది.

యాదవ్ విషయంలో, తాత్కాలిక బెయిల్ నిరాకరించడం సమస్య కాదు. అతను ఆసుపత్రిలో చేరి, చికిత్స పొందుతున్నాడు. నిజానికి కోవిడ్ వుంటే ప్రభుత్వ వైద్యులు తప్పితే, ఎవ్వరూ అతనికి సహకరించలేరు. కాబట్టి ఆ దశలో బెయిల్ వచ్చినా ఉపయోగం వుండదు. వివి కేసును కోర్టులు జఠిలం చేశాయి. కరోనా శోకిన వివికి బెయిల్ ఇచ్చినా ఏ మాత్రం ఉపయోపగం వుండదు. అయినా కోర్టులు ఇవ్వడం లేదు. మానవత్వాన్ని ఎవరైనా మొదయ న్యాయస్ధనాలలోనే వెతుకుతారు. ఇప్పుడ అది అక్కడ దొరకడం లేదు. దిగువ కోర్టులు మధ్యంతర బెయిల్ లేదా పెరోల్ కోసం చేసిన అభ్యర్థనల గురించి మరింత లోతుగా మానవత్వంతో పరిశీలించాలి. 

ఏదేమైనా, దిగువ కోర్టులకు  బెయిల్ మంజూరు చేసే విచక్షణ పరిమితమే.  వారు మధ్యంతర బెయిల్ / పెరోల్ మంజూరు చేయవలసిన ప్రమాణాలను మార్చలేరు. ఆ ప్రమాణాలను హెచ్‌పిసిలు సవరించే వరకు వారు ఏం చేయలేరు.  పరిస్థితిని తాజాగా సమీక్షించిన తర్వాత దీనిపై సుప్రీంకోర్టు తక్షణం స్పందించాల్సిన అవసరం వుంది. దిగువ కోర్టులు, హైకోర్టులు హాని కలిగించే ఖైదీలకు కూడా సహాయపడేలా పై కోర్టు ఆదేశాలు ఇవ్వాలి. వివి విషయంలో మాదిరిగా వారి ఆరోగ్య పరిస్థితి భయంకరంగా క్షీణించేంత వరకు కోర్టులు  ఎదురుచూడకూడదు.  సమస్య వచ్చిన వెంటనే వారు మంచి వైద్య చికిత్స పొందుతారని నిర్ధారించే విధానాలు ఉంటాయి.

ఖైదీలకు కరోనా టెస్టులు ఎందుకు చేయరు

జైళ్లల్లోని ఖైదీలందరికీ హైకోర్టులు తప్పనిసరి పరీక్ష చేయమని ఆదేశించవచ్చు. సామాజిక దూరం లేకపోవడం, రద్దీ ఎక్కువగా ఉండటం వల్ల జైళ్లల్లో తప్పనిసరిగా టెస్టులు చేయాలి. కరోనా వల్ల జైళ్లల్లో చనిపోయిన ఖైదీల సంఖ్య తక్కువేమి కాదు.  కాబట్టి పరిస్థితుల దృష్ట్యా , కరోనా లక్షణాలకు సంబంధించిన సాధారణ ప్రోటోకాల్‌తో సంబంధం లేకుండా అక్కడ ఉన్న ప్రతి ఒక్కరికి కోవిడ్ టెస్టులు చేయాలి.

నైతిక వైఫల్యం

ఈ పరిస్థితిని పరిష్కరించడంలో విఫలమవడం నైతిక వైఫల్యం అవుతుంది. న్యాయశాస్త్రం అన్నిటికంటే దయతో ఉండాలి. అందుకే కరుణ కారణంగా మరణశిక్ష ఖైదీలకు కూడా తలుపులు తెరిచి ఉన్నాయని సుప్రీంకోర్టు చెబుతోంది. నియంతృత్వం లేదనే నియంతృత్వ పాలన, దేషం నుండి  ప్రజలను వేరు చేస్తుంది. ఎందుకంటే చట్టం అంతిమంగా కరుణ గురించి మాట్లాడాలి. కాబట్టి న్యాయశాస్త్రం ఏమిటంటే, నేరం లేదా ఆరోపణల లేబులింగ్ ద్వారా  ప్రభావితం కాకూడదు. ఇది దుర్బలత్వానికి ప్రాధాన్యతనివ్వాలి. క్లిష్టమైన దుర్బలత్వం ఉన్నవారికి ఇలాంటి సమయంలో ప్రత్యేక చికిత్స ఇవ్వాలి అని అర్థం చేసుకోవడం నిజంగా కష్టం కాదు.  వివి లాంటి వ్యక్తులను న్యాయస్ధానాలు విడుదల చేస్తే, దానివల్ల ప్రభుత్వాలకు, న్యాయవ్యస్ధకు వచ్చే నష్టమేమీ లేదు. అయితే కాసింత మంచితనాన్ని కూడా వాళ్లు తమ ఖాతాలోకి వేసుకోవడానికి సిద్ధంగా లేరు. ప్రజలకు వివి కేసు ద్వారా ప్రభుత్వాలు, న్యాయస్ధానాలు పగ, ప్రతీకారాలతో ఎలా రగిలిపోతాయో మరోమారు చెప్పదలుచుకున్నాయి.